Logo Dick Sjabbens
Vernieuwde koloniewoningen
prent_frederiksoord_koloniehuizen

Stel je een plek voor waar het landschap met militaire precisie is uitgedacht. Kaarsrechte paden en lanen, lange bomenrijen, rechte kanaaltjes en gelijk verdeelde stukken grond. O, en huisjes op precies dezelfde vaste afstand van elkaar. In Frederiksoord kom je dit decor met een uniek stuk geschiedenis tegen!

Als je Frederiksoord tegenwoordig binnenrijdt

Als je Frederiksoord tegenwoordig binnenrijdt, zie je meteen dat er nog steeds veel aan land- en bosbouw wordt gedaan en ook de bijzondere, aangelegde landschappen zijn nog duidelijk herkenbaar.

Maar er wordt ook een stukje geschiedenis teruggebracht, want sinds 2012 is er hard gewerkt aan de (ver)bouw van 62 duurzame woningen. De woningen zijn op of nabij de originele locaties teruggebouwd, zodat de herkenbaarheid in het landschap en de bebouwing ook in de toekomst blijft.

De Koloniewoningen van de Toekomst, zo heten ze tegenwoordig, hebben niet alleen de karakteristieke kenmerken van de originele woningen maar zijn straks ook volledig zelfvoorzienend, zonder aansluiting (ook wel off-grid bouwen). Voortbordurend op het gedachtengoed van vroeger.

oude_foto_koloniewoning
Heatpipes bij nieuwe koloniewoningen

Bijna volledig off-grid

Sinds de oplevering van de woningen in 2013 worden ze beetje bij beetje duurzamer. En een van de laatste stapjes om volledig off-grid te gaan, is niet meer afhankelijk zijn van het elektriciteitsnet.

Vanuit Sjabbens zijn we betrokken bij een van de uniekste pilots in Nederland: energie opslaan door middel van thermische opslag!

Aan de Hooiweg in Frederiksoord staan twee ‘modelwoningen’ waar druk gepionierd wordt dus! In de bijgebouwen van de schuur staan buffervaten. Een indrukwekkende ruimte waar veel gebeurt wat de toekomst misschien wel mega beïnvloedt, maar waar van het proces weinig zichtbaar is. Behalve de ‘gekkige’ buizen (heat pipes) aan de zijkant van het gebouw (zie foto).

De werking van thermische opslag

Een heatpipe kunnen we ook wel een soort snelweg voor warmte noemen, waarbij geen stroom of andere energie nodig is. Heatpipes verplaatsen, dankzij eenvoudige geleiding, warmte snel van A naar B. Binnenin de heatpipe zit een vloeistof. Normaal gesproken is dit water. Maar aan de Hooiweg testen we met een speciaal soort gas waar geen lucht bij kan komen. Als je één kant van een heatpipe verwarmt, verdampt het gas en wordt het een soort warme stoom die naar de andere kant van de buis gaat. Daar koelt het weer af, verandert in vloeistof, en gaat weer terug naar het begin.

De warme vloeistof wordt opgeslagen in een groot buffervat (thermische opslag) zodat het vervolgens te gebruiken is. Om lekker warm te douchen of een sopje te maken met warm water.

Heatpipes en buffervat
Zonnepanelen bij nieuwe koloniewoningen

Ook energie vanuit zonnepanelen opslaan

Alle bewoners van de koloniewoningen hebben overigens ook zonnepanelen in hun tuin staan. In de zomer zorgen deze voor zoveel opwekking van elektriciteit dat er voldoende energie is voor het hele jaar. Het is zonde als die energie verloren gaat. Als je niet afhankelijk wilt zijn van het net, is terugleveren natuurlijk geen optie. Daarom is thermische opslag ook hier een mooi, duurzaam alternatief.

Zo hebben de bewoners straks niet alleen warm water maar bijvoorbeeld ook ‘eigen’ energie voor vloerverwarming in de winter. En dat zijn niet de enige voordelen van dit systeem, want je hebt ook geen omzetverlies, het principe is milieuvriendelijk en het systeem heeft een lange levensloop.

“Door te doen, ontdek je meer en meer”

Als je een van de eersten bent die deelneemt aan dit soort pilots, dan kun je je voorstellen dat er veel gemeten en getest moet worden. De komende vijf jaar verzamelen we daarom, door middel van realtime data op een dashboard, heel wat gegevens. Zo wordt er nu gekeken welk vat beter is voor behoud van de opslag, een grote of kleine(re). Maar ook met de stand van de buizen wordt gespeeld.

Zo wordt de ene groep buizen platter tegen de schuur geplaatst om meer zon op te kunnen vangen. De andere groep juist meer in een schuine hoek. “En recent ontdekten we dat het toevoegen van spiegels achter de buizen helpt om zoveel mogelijk daglicht op te vangen. Door te doen, ontdek je meer en meer’’, zegt Arend Sjabbens.

data-analyse nieuwe koloniewoningen

Wat we daarnaast nog meer verduurzaamden

De nieuwe woningen hebben allemaal een volledig duurzaam karakter. Zo zijn de woningen voorzien van:

  • Een aardwarmtepomp en een zonnecollector;
  • Om de energievraag zoveel mogelijk te beperken, zijn de woningen voorzien van een kierdichte ‘schil’ en er is een WTW-systeem aangebracht;
  • Voor de opvang van regenwater is er een ondergronds bassin van twintig kubieke meter groot op het erf geplaatst. Hier maken we bij de pilotwoningen aan de Hooiweg ook drinkwater van;
  • Zonnepanelen die niet op het dak liggen, want dat zou een aantasting zijn van het beschermde dorpsgezicht. De PV-panelen liggen op het erf achter een heg;
  • Een helofytenfilter in plaats van een aansluiting op het riool.
warmtepomp - technische ruimte

Warmtepomp - technische ruimte

buffervaten thermische opslag

Buffervaten

helofytenfilter

Helofytenfilter

opvang van regenwater

Opvang van regenwater